Popüler yeni ismiyle birlikte YEKDEM 3.0 listeleri 2023 yılı son çeyreğinde yapılan başvurular neticesinde nihaileştirilerek yayınlandı. YEKDEM’in ilk versiyonu, USD/MWh birim fiyatı üzerinden kaynak bazında değişken alım garantileri sunuyordu. İkinci sürümde ise, bu sabit alım garantisi TL/MWh cinsine çevrildi, ekonomik dalgalanmalara karşı bir önlem olarak. Ancak YEKDEM 3.0, daha dinamik bir model getirerek, fiyatların Yİ-ÜFE, TÜFE, USD ve EUR göstergelerine bağlı olarak her ay güncellenmesi yöntemini benimsedi.
YEKDEM, elektrik piyasasında bir referans fiyat olan Piyasa Takas Fiyatı’nın yanı sıra, enerji tedarikinde kritik bir role sahip. “Negatif” çıktığı dönemde EPİAŞ‘ın teminat ödememe lüksünden kaynaklı ikili anlaşma ile enerji tedarik eden tüketiciler için “0” kabul edildi. Aynı dönemde ise Görevli Tedarik Şirketlerinin K1 portföyleri için “Negatif” işlem görmeye devam etti. Daha fazla detayı belki farklı yazılara bırakarak son 2 yıldaki nihai YEKDEM listeleri üzerinden verilere odaklanalım.
KEYNOTES
- 2022’deki YEKDEM kurulu gücü 25.517,72 MWe iken bu rakam 2023’te 19.993,35 MWe ve nihayetinde 2024 yılında ise 17.624,25 MWe olarak gerçekleşti.
- 2022’deki YEKDEM’e dahil olan santral sayısı 1.034 adet iken, 2023 ve 2024’te sırasıyla 882 ve 778 oldu.
- 2024’te 2023 yılına göre kurulu güçteki azalış %13 seviyelerinde gerçekleşirken aslında beklenen düşüşün büyük bir kısmının YEKDEM’den faydalanma süresini dolduran 129 santralden oluştuğunun altını çizmemiz gerekiyor.
- YEKDEM’den yararlanma hakkı olup da 2024 yılı için kullanmamayı tercih eden 57 santral bulunuyor.
- Bu santraller arasında 24 Rüzgâr (563,3 MWe), 23 Hidroelektrik (233,9 MWe) ve 10 Biyokütle (19.5 MWe) santrali var.
2023 sonu itibariyle sektör profesyonellerinin Piyasa Takas Fiyatı beklentilerinin yüksek seyretmesine rağmen YEKDEM’de kalmayı tercih eden santrallerin sayısındaki fazlalık, piyasadaki belirsizliklere karşı bir güvence arayışını gösteriyor. Doğalgaz fiyatlarındaki düşüşe ek olarak, artan hidroelektrik üretimi nedeniyle PTF’de görülen düşüş şimdilik YEKDEM kapsamında kalmalarını avantajlı kılacak gibi gözüküyor.
2024 Nihai Yek Listesinde TL bazlı YEKDEM’den yararlanacak 1 adet Hidroelektrik Santrali (Balkaya HES) yer almaktadır.
Son olarak, Dolar bazlı YEKDEM’den faydalanan santraller için ağırlıklı ortalama YEKDEM fiyatı 2023 yılında 95,92 USD/MWh iken 2024 yılı için bu değer 94,87 USD/MWh olarak hesaplanmıştır.