Aşağıda yer alan bilgiler EPDK’nın cevapları olup konu hakkında kamuoyunu bilgilendirmek için paylaşılmıştır. Buradaki bilgiler daha çok yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretecek santrallere cevap üreten sorulardır. Belli bir süreden sonra bilgilerde değişiklik olacağı için bu faktörü hatırlayarak değerlendirmelerinizi yapmanız tavsiye olunur.
- YEK Destekleme Mekanizması (YEKDEM)’ndan hangi üretim tesisleri faydalanabilir?
YEKDEM’den faydalanabilecek üretim tesisleri 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun (YEK Kanuu)’da; Rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dâhil), dalga, akıntı enerjisi ve gel-git ile kanal veya nehir tipi veya rezervuar alanı on beş kilometrekarenin altında olan hidroelektrik üretim tesisi kurulmasına uygun elektrik enerjisi üretim kaynakları olarak sıralanmıştır.
- YEKDEM’de yer alan fiyatlar hangi tarihten itibaren, kaç yıl süre ile uygulanır?
5346 sayılı YEK Kanunu’nun yürürlük tarihi olan 18/5/2005 tarihinden 31/12/2020 tarihine kadar işletmeye girmiş ya da girecek olan ve bu Kanun kapsamında yer alan üretim tesislerine 10 yıl süre ile uygulanır.
- YEKDEM açısından önemli tarihler hangileridir?
30 Eylül: Yerli aksam kullanan tesisler için ilgili Yönetmelik kapsamında yer alan belgelerin Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğüne sunulması için son tarih. 31 Ekim: Bir sonraki takvim yılı için YEKDEM’den faydalanmak isteyen üretim lisansı sahipleri için başvuru evraklarını Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’na sunulması ve bir sonraki takvim yılı için 31 Ekim tarihi öncesinde YEKDEM’e kayıt başvurusunda bulunmuş, ancak ilgili başvurusundan vazgeçmek isteyen üretim lisansı sahipleri için başvurunun geri çekilmesi için son başvuru tarihi. Kasım Ayının İlk On Günü: 31 Ekim tarihine kadar tam ve eksiksiz olarak tamamlanan başvuruların ön YEK listesinde EPDK internet sayfasından duyurulması. Ön YEK Listesi’nin Yayınlanmasını Takiben Beş Gün: İlan edilen ön YEK listesindeki başvurulara ve/veya bilgilere; üçüncü şahıslar tarafından sadece kişisel hak ihlali nedeniyle ve ilgili üretim lisansı sahipleri tarafından ilana konu bilgilerin düzeltilmesi ve/veya varsa eksikliklerin giderilmesi amacıyla, EPDK’ya yazılı olarak başvuruda bulunulması için tarih aralığı. 30 Kasım: Nihai YEK Listesinin EPDK internet sayfasında duyurulması. 1 Ocak-31 Aralık: YEKDEM Takvim Yılı. 30 Kasım’da yayınlanan Nihai YEK Listesi’nde yer alan üretim lisansı sahipleri takvim yılı boyunca YEKDEM’de yer almak zorundadır.
- Lisanssız Üretim Tesisleri YEKDEM’den faydalanabilir mi? Şartları nelerdir?
Bilindiği üzere lisanssız üretim tesisleri yenilenebilir enerji kaynakları kullanarak faaliyet gösteren tesisler olup ürettiği elektrik görevli tedarik şirketleri tarafından satın alınmaktadır. Görevli tedarik şirketleri lisans süreleri boyunca YEKDEM’in doğal katılımcıları olup Lisanssız Elektrik Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişiler işletmeye geçtiği tarihten itibaren 10 yıl süre ile görevli tedarik şirketleri vasıtasıyla ihtiyaç fazlası enerji için Ek-1 sayılı cetvelde yer alan fiyatlardan yararlanır
- YEKDEM’de yer alan tesisler için uygulanacak fiyatlar nelerdir?
YEKDEM’de yer alan tesislere uygulanacak fiyatlar YEK Kanunu ile belirlenmiş olup hidroelektrik ve rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisleri için 7,3 UScent/kWh, jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisleri için 10,5 UScent/kWh, biyokütle ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için ise 13,3 UScent/kWh şeklindedir. Üretim tesisinde yerli aksam kullanılması ve ilgili yerli aksamın “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten Tesislerde Kullanılan Aksamın Yurt İçinde İmalatı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hükümleri ve diğer ilgili mevzuat kapsamında belgelenmesi halinde ise bu fiyatlara yine YEK Kanunu Ek-II sayılı cetvelinde yer alan fiyatlardan beş yıl süreyle ilave edilir.
- Şirket’imizin 10 MW kurulu gücünde bir üretim tesisi var. Bu tesisin 5 MW’lık kısmı için kısmi geçici kabul yaptırdık ve YEKDEM Listesine dahil olduk. 10 yıllık süremiz tesisin tamamı geçici kabul aldığında mı yoksa YEKDEM’e ilk kayıt yapıldığında mı başlar?
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi Ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik (YEKDEM Yönetmeliği)’in 8 inci maddesinde ifade edildiği üzere; tamamı işletmeye girmeden YEKDEM’e katılan tesisler, YEKDEM’e ilk ünitenin katıldığı tarihten itibaren 10 yıl süre ile YEKDEM’den yararlanır. Dolayısıyla 5 MW’lık kapasitenizle YEKDEM’de olduğunuz yıl itibariyle 10 yıllık süreniz işlemeye başlamıştır.
- 05/09/2010 tarihinde geçici kabulü tamamlanarak işletmeye geçen tesisimiz için ilk YEKDEM başvurumuzu 2015 dönemi için yaptık. YEKDEM’den hangi yıllar arasında yararlanabiliriz?
Yine Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi Ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik’in 8 inci maddesinde bildirdiği üzere; lisansa derç edilen ilk kurulu gücün işletmeye girdiği tarihten itibaren 10 yıl süre ile bu fiyatlardan faydalanılır. Dolayısıyla 2011 yılından başlayarak 10 takvim yılı boyunca YEKDEM’den yararlanabilirsiniz.
- YEKDEM’den yararlanmak için bir kez kayıt olmak yeterli midir? Yoksa her sene başvuruda bulunma zorunluluğu var mıdır?
YEKDEM’in senelik işleyen bir mekanizma olması nedeniyle bir sonraki takvim yılında YEKDEM’den faydalanmak isteyen üretim lisansı sahipleri 31 Ekim tarihine kadar EPDK’ya başvuruda bulunmak zorundadır. Cari yılda YEKDEM’e katılan ancak bir sonraki yıl YEKDEM’e katılmak istemeyen üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin bu konuda EPDK’ya bir başvuruda bulunmaları gerekmemektedir. Lisanssız elektrik üretimi mevzuatı kapsamında YEKDEM’den faydalanan üretim tesislerinin, sistemden görevli tedarik şirketleri aracılığıyla faydalandıkları için EPDK’ya herhangi bir başvuruda bulunmalarına ihtiyaç yoktur.
- Üretim tesisimiz için 2009 yılında 5 MW’lık üretim lisans aldık fakat tesisimiz işletmeye geçmeden lisans tadili yaparak kurulu gücümüzü 15 MW’a çıkarttık. 5 MW’lık kapasite için geçici kabulü 07/06/2012 tarihinde, geri kalan 10 MW’lık kısım için ise geçici kabulü 30/10/2014 tarihinde tamamlayarak YEKDEM’e kayıt için başvuruda bulunduk. YEKDEM’den hangi yıllar arasında faydalanabiliriz?
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi Ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik’in 8 inci maddesi gereği; üretim lisansınıza derç edilen ilk kurulu güç olan 5 MW’ın geçici kabul tarihi olan 07/06/2012 tarihinden başlayarak 10 takvim yılı boyunca YEKDEM’den faydalanabilirsiniz. Dolayısıyla YEKDEM’den faydalanabileceğiniz aralık 2013-2022 yılları arasındadır.
- Dört üniteden oluşan üretim tesisimizin iki ünitesinde yerli aksam bulunurken diğer ünitelerde herhangi bir yerli aksam kullanımı olmamıştır. YEKDEM Ek-2 sayılı cetvelde yer alan fiyatlardan yararlanabilir miyiz?
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten Tesislerde Kullanılan Aksamın Yurt İçinde İmalatı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 5 inci maddesinin ikinci fıkrası; “Tesisin herhangi bir ünitesinde kullanılan herhangi bir aksam için yerli aksam oranı tesiste kullanılan tüm üniteler için aynı olmak zorundadır. Yerli aksam oranı aynı olmaması durumunda yerli ilave katkı fiyatı hesaplanmaz.” hükmünü amirdir. Dolayısıyla bir tesiste yer alan ünitelerde yerli aksam oranının farklı olduğu durumlarda Ek-2 sayılı cetvelde yer alan fiyatlar uygulanmaz.
- Şirket’imizin 10 MW kurulu gücünde bir üretim tesisi var. Bu tesisin 5 MW’lık kısmı için kısmi geçici kabulü 20/09/2015 tarihinde yaptırdık ve YEKDEM Listesine dahil olduk. Geri kalan 5 MW’lık kısmı için geçici kabulü 2016 yılının mart ayı içinde tamamlamayı ve işletmeye geçmeyi öngörüyoruz. Mart ayından sonra YEKDEM’den hangi kapasite için yararlanabiliriz?
31 Ekim tarihinden önce geçici kabulünü tamamlayarak Kurumumuza başvuran ve bir sonraki takvim yılı için Nihai YEK Listesi’nde yer almaya hak kazanan tesisler sene içinde yapacakları geçici kabul işlemlerinin tamamlanmasıyla beraber yeni kapasite üzerinden YEKDEM’den faydalanmaya devam ederler. Dolayısı ile 2016 yılı Nihai YEK Listesi’nde yer almak koşulu ile üretim lisansınız kapsamındaki güç artışlarınız 2016 yılı için YEKDEM kapsamında değerlendirilecektir.
Bülent Çebin / Kurucu Ortak