Enerji Enstitüsü internet sitesinde yayınlanmıştır.
Elektrik faturamız ödediğimiz vergi ve fonlar var. Bunlar arasında en ünlüsü TRT payı iken “Enerji Fonu” göze en az çarpandır. Bir de Belediye Tüketim Vergisi var ki o başka bir yazı konusu olacak. Biz bu yazımızda Elektrik Enerjisi Fonu’nu konuşacağız. Bakalım ne işi yarıyormuş hep beraber görelim.
Yasal dayanağı nedir?
Elektrik Enerjisi Fon payı abonelerden 15 Mart 1990 tarih ve 20462 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 04/1/1984 tarihli ve 3096 sayılı kanuna bir madde eklenmesi şeklinde kurulmuş, işleyiş şekli 95/7003 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile kabul edilen 15 Ağustos 1995 tarih ve 22375sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Enerjisi Fonu Yönetmeliğince düzenlenmiştir.
Esasen Elektrik Enerjisi Fonu 2001 yılında 4684 sayılı kanunla kaldırılmış ve 31 Aralık 2001 tarihine kadar yürürlüğe girecek olan Elektrik Enerjisi Fonu Anlaşmaları uyarınca taahhüt edilen yükümlülükleri karşılamak üzere katkı payı alınması öngörülmüştür Dolayısıyla geçici olarak ön görülen bu fon yıllar geçmesine rağmen tahsil edilmeye devam edilmiş ve yeni bir vergi niteliğine dönüşmüştür.
Elektrik Enerjisi Fonu, elektrik enerjisi sektöründe yapılacak araştırma, geliştirme, etüt, proje, denetim faaliyetleri ile kurulacak tesislere finansman yönünden destek ve elektrik enerjisi fiyatlarında istikrar sağlamak üzere alınmaktadır. Ancak bu fon ile neler yapıldığına dair yaptığımız bilgi edinme taleplerine ne yazık ki cevap alamadık. Başka kimse de “Toplanan Enerji Fonu ile ne yapıyorsunuz?” diye sormadığı için pek merak edilen bir konu olmadığı sonucuna varıyoruz. Şahsen ben ne tarz araştırma geliştirme işleri yaptıklarını çok merak etmekteyim.
Enerji fonunun matrahı, aktif enerjidir. Son dönemde YEKDEM bedelleri üzerinden de tüm fon tahsilatlarının yapıldığını görmekteyiz. Ancak bunun hangi mevzuata dayandırıldığını biz bilmiyoruz. 2016 yılı itibarı ile elektrik faturası üzerinden alınan enerji fonun oranı yüzde 1 olup yüzde 18 KDV eklendiğinde faturaya yüzde 1,18 olarak yansımaktadır. Lisans sahibi elektrik şirketleri bu bedeli elektrik faturası ile sizden tahsil ederek Enerji Bakanlığı’na yatırılar. İşin en enterasan yanı ise lisans sahibi elektrik şirketi tahsil edemediği faturalardaki vergi ve fonları da ilgili kurumlara ödemekle yükümlüdür. Yani sattığınız malın ücretini tahsil edemeseniz bile vergilerini ödemek zorunda kalırsınız.
Toplanan enerji fonunun yönetimi Fon Yönetim Kurulu olup en üst karar ve yönetim organıdır. Üyelerinden biri Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu bakan, biri Devlet Planlama Teşkilatı’nın bağlı olduğu bakan, üç üyesi de bakan tarafından tayin edilen kamu görevlisi 5 kişiden oluşur. Bu üyeler kendi aralarında bakanlık temsilcilerinden birini başkan seçerler. Başkan yokluğunda kendisine vekalet edecek üyelerden birini önceden belirler. Başkanlık ve üyelik süresi 2 yıl olup, ilgili bakan gerektiğinde bu süre dolmadan atadığı üyeyi görevden alabilir. Kurul, en az ayda bir kez üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır. Kararlar çoğunlukla alınır, oyların eşit olması halinde başkanın bulunduğu taraf üstün sayılır.
Elektrik faturası ödeyen her bir abonenin bu fonu ödemesi gerekir. Hiç kimseye bu konuda istisna tanınmamıştır. Tamam vergi kutsaldır ancak enerji faturaları üzerinden tüketicilere yüklenen bu bedellerin azalmasını beklerken Ulusal Enerji Verimliliği Strateji Planı Taslağı’na göre yeni vergilerin gelmek üzere olduğunu söyleyebiliriz.